19 Mayıs Ekolojik Üreticiler Eğitim ve Yardımlaşma Derneği (EKOMDER) Başkanı Hakkı Karaman, salep bitkisini doğadan toplamaya çalışanlara verilen cezanın oldukça yüksek olduğunu belirterek, "Şu anda doğadan sadece bir adet salep bitkisi bile toplandığında, kişi 387 bin 140 TL ceza ile karşılaşabilir" dedi. Salep ve yabani orkide türlerinin köklerinin toplanması, bu bitkilerin yok olma tehlikesini artırarak, ekosisteme zarar vermektedir.
Salep bitkisi, 1975 yılında ‘Nesli Tehlikede Olan Yabani Bitki ve Hayvan Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme’ (CITES) ile 183 ülkenin imzasıyla koruma altına alınmış ve 1996 yılından bu yana Türkiye’de doğadan toplanması yasaklanmıştır. Doğadan salep bitkisi toplayanlara ise Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından 387 bin 140 TL para cezası uygulanmaktadır. EKOMDER Başkanı Hakkı Karaman, bu yasakla ilgili yaptığı açıklamada, salep bitkilerinin üretilemeyen ve bilinçsizce toplanan türler olduğuna dikkat çekerek, bu türlerin yok olmaması adına toplanmalarının engellendiğini ifade etti.
Salep Üretimi Yasal ve Kontrollü Yapılıyor
Salep üretimi yapmak isteyenlerin yalnızca Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş firmalardan, faturalı olarak tohum ve fide alması gerektiğini belirten Karaman, "Salep üretimi yapmak isteyenler, sadece Bakanlığımız tarafından onaylanmış firmalardan tohum ve fide alabilir. Bu firmalar, belirli miktarda ve kayıtlı olarak tohum ve fide satmaktadır. Yasal üretim, faturalı alışverişlerle yapılmalıdır. Satın alınan tohumluk ve fide miktarları, kayda alınarak üretim kapasitesine dahil edilmektedir" dedi. Salep üretimiyle ilgili en yüksek kapasiteye sahip bölgenin ise Samsun olduğuna değinen Karaman, Samsun’da üretim yapan çiftçilerin sayısının her geçen yıl arttığını belirtti.
Samsun, Salep Üretiminin Merkezi
Samsun’un Türkiye’deki salep üretiminde lider olduğunu belirten Karaman, "Son verilere göre Samsun’da yaklaşık 150, Türkiye genelinde ise 700 civarında çiftçi salep üretimine başlamıştır. Çiftçilerimiz, salep üretimiyle güzel gelirler elde etmeye başlamıştır. Geçtiğimiz yıl, yaş olarak kilogram başına 500 TL gelir elde eden çiftçilerimiz, 500 metrekarelik alandan 250 bin TL’ye kadar gelir sağlamıştır. Samsun bölgesinde doğal ortamın nemli olması nedeniyle salep bitkileri doğal kurutma yöntemlerine uygun değildir. Bu nedenle, üreticilerimiz, yaş salep bitkisini toplayıp, kurutarak depolamaktadır. Ortalama 5-6 kilogram yaş salep bitkisinden 1 kilogram kuru salep elde edilmektedir" dedi. Ayrıca, salep bitkisi işlendikten sonra öğütülüp paketlenerek piyasaya sunulmaktadır.
Yanlış Bilgi Yayan Firmalara Karşı Dikkatli Olunmalı
Son dönemde sosyal medyada salep üretimi hakkında yanlış bilgiler yayan firmalara karşı dikkatli olunması gerektiğine dikkat çeken Karaman, "Sosyal medya üzerinde, salep yetiştiriciliği veya tıbbi bitki yetiştiriciliği adı altında faaliyet gösteren birçok firma bulunmaktadır. Bu firmalar, insanları yanlış yönlendirerek, tıbbi bitki yetiştiriciliği belgesi veya salep yetiştiriciliği belgesi satmaktadırlar. Ancak, bu tür firmaların verdikleri belgeler geçersizdir. Salep üretimi yapabilmek için, yalnızca Halk Eğitim Merkezleri veya üniversiteler tarafından düzenlenen resmi tıbbi bitki yetiştiriciliği kurslarından alınan belge yeterlidir. Ayrıca, salep üretimi ile ilgili en doğru bilgiye sahip olmak için, ürünün nisan-mayıs ayında toplanan yumrularının en kısa sürede yeniden dikilmesi gerekmektedir. Bunun dışında yapılan ekimlerden sağlıklı sonuçlar alınamamaktadır" dedi.
Salep Üretimi Zor Ama Kârlı Bir İş Koludur
Salep üretiminin, doğru yöntemlerle yapıldığında kârlı bir iş kolu olduğunu belirten Karaman, "Salep üretimi zorlu bir süreçtir ve dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Ancak doğru koşullar altında, özellikle Samsun gibi nemli bölgelerde, başarılı bir üretim yapılabilir. Çiftçiler, yasal ve kontrollü üretimle güzel gelirler elde edebilir. Ancak doğadan salep toplamak yasak olup, ciddi para cezaları ile karşılaşılabilir" dedi.
