Yağıbasan Medresesi, Danişmentliler Beyliği zamanında Niksar'da inşa edilmiş olup Yağıbasan Medresesi, Türkler tarafından Anadolu'da ilk inşa edilmiş medrese özelliğini taşımaktadır.
1151 ve 1152 yılları arasında Danışmentliler Beyliği zamanında yapılan Yağıbasan Medresesi kapalı avlulu olan ilk Anadolu medreselerinden biri olmasından dolayı önemli bir yere sahiptir. Avluyu kaplayan 14 çaplı bir kubbe mevcut olup kubbenin ortası açıktır. Yan kısımlarında küçüklü büyüklü bir şekilde tonozlu odalar vardır.
Niksar’da bulunan Yağıbasan Medresesi 11 metre çapında bir kubbe ile kaplıdır. Medresenin bir bölümü Niksar kalesinin duvarları ile bitişiktir. Aynı ismi taşıyan diğer bir medrese ise Tokat merkezde yer alır.
Anadolu'daki ilk üniversite olarak da bilinen
Yağıbasan Medresesi, Tokat merkezde ve Niksar’da olmak üzere iki tanedir. Tokat’ta bulunan medrese vatandaşlar tarafından Çukur Medrese olarak da bilinmektedir.
Yağıbasan Medresesi Danişment Beyliğinin kurucusu olan Ahmet Gazi'nin torunun Nizamettin Yağıbasan tarafından yaptırılmıştır. Nizamettin Yağıbasan aynı zamanda Sivas kolunun da hükümdarıdır. Anadolu'daki ilk Türk medresesi olarak kabul edilen medrese 1158 yılında yaptırılmıştır.
