Buna göre, Türkiye ekonomisi 2024 yılı üçüncü çeyreğinde, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 2,1 oranında büyüme kaydetti. Bu büyüme, ülke ekonomisinin önemli sektörlerinde yaşanan artışlarla desteklendi.
Büyüme Performansı ve Sektörel Gelişmeler
TÜİK'in açıkladığı verilere göre, gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) 2024 yılı üçüncü çeyreğinde zincirlenmiş hacim endeksi olarak bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 2,1 arttı. Büyümenin sektörel bazda incelendiğinde, inşaat sektörü yüzde 9,2 ile en yüksek artışı gösterdi. Ayrıca finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 6,2, tarım sektörü yüzde 4,6 ve gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,5 oranında büyüme sağladı. Diğer taraftan, sanayi sektörü yüzde 2,2 oranında büyürken, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri ise yüzde 0,3 gerileyerek büyümeye katkı sağlayamadı.
Hizmetler sektörü genel olarak büyümeye katkı sundu ve yüzde 1,4 oranında artış gösterdi. Kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri de yüzde 1,9 oranında bir artış gösterdi. Öte yandan, ürün üzerindeki vergiler eksi sübvansiyonlar yüzde 2,3 oranında artarken, bilgi ve iletişim faaliyetleri de yüzde 2,2 oranında büyüdü.
Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış GSYH
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış gayrisafi yurt içi hasıla ise bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,2 azalma gösterdi. Ancak, takvim etkisinden arındırılmış GSYH, bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla yüzde 1,9 artış gösterdi.
Cari Fiyatlarla GSYH ve Dolar Bazında Değer
2024 yılı üçüncü çeyreğinde, cari fiyatlarla GSYH bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 53,3 oranında artarak 11 trilyon 893 milyar 252 milyon TL’ye ulaştı. Bu büyüme, hem yerel hem de küresel ekonomik dinamiklerin etkisiyle gerçekleşti. Gayri safi yurt içi hasıla, ABD doları bazında ise 357 milyar 989 milyon dolar olarak kaydedildi.
Tüketim ve İhracat Verileri
Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3,1 oranında arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları ise yüzde 0,9 oranında düşüş yaşadı. Gayrisafi sabit sermaye oluşumu da yüzde 0,8 azaldı. Mal ve hizmet ihracatı, geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,8 artarken, ithalat ise yüzde 9,6 oranında azaldı.
İş Gücü Ödemeleri ve Ücret Artışları
İş gücü ödemeleri, Türkiye ekonomisinin önemli bir göstergesi olarak dikkat çekiyor. 2024 yılı üçüncü çeyreğinde, iş gücü ödemeleri bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 76,3 oranında arttı. Aynı dönemde net işletme artığı/karma gelir ise yüzde 45,7 oranında bir artış gösterdi. Bu gelişmeler, iş gücü ödemelerinin gayrisafi katma değer içerisindeki payının yüzde 31,9’dan yüzde 36,4’e yükselmesine yol açtı. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 47,8’den yüzde 45,1’e geriledi.
Genel Değerlendirme ve Geleceğe Yönelik Beklentiler
2024 yılı üçüncü çeyrek büyüme verileri, Türkiye ekonomisinin çeşitli sektörlerde sağlıklı bir büyüme ivmesi yakaladığını gösteriyor. Özellikle inşaat, finans, sigorta ve tarım gibi sektörlerdeki artışlar dikkat çekici. Ancak, ithalatın azalması ve devlet harcamalarındaki düşüşler, iç talep ve dış ticaret dengelerinin dikkatle izlenmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Gelecek çeyreklerde, özellikle sanayi ve hizmetler sektöründeki gelişmelerin büyüme üzerindeki etkisi daha belirgin hale gelebilir.
