Antik çağlardan itibaren bu topraklar, Hatti'den Hitit'e, Frig'den Roma'ya kadar birçok medeniyetin yurdu olmuştur. Şehir, adeta açık hava müzesi gibi, tarihin derinliklerine yolculuk yapmak isteyenleri kendine hayran bırakıyor.
Tokat, tarihi kalıntılarıyla ziyaretçilerine zaman içinde bir yolculuk fırsatı sunar. Erbaa'daki Horoztepe, Zile'deki Maşathöyük ve Merkez'deki Komana gibi antik yerleşimler, tarih meraklıları için vazgeçilmez bir şehirdir.
Kentin siluetini tamamlayan ve tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Tokat Kalesi, şehrin sembol yapılarından biridir. Ayrıca, Niksar Kalesi, Garipler Camii, Gökmedrese ve Yağıbasan Medresesi gibi eserler, Türk-İslam mimarisinin eşsiz örneklerini sunmaktadır.
Osmanlı İmparatorluğu'nun izlerini taşıyan yapılar da Tokat'ın tarihi dokusunu zenginleştirir. Alipaşa Camii, Voyvoda Han, Latifoğlu Konağı Müze Evi gibi eserler, Osmanlı döneminin mimari zenginliğini yansıtmaktadır.
Ancak Tokat'ın kültürel zenginliği sadece tarihi yapılarla sınırlı değildir. Bu kent, Mevlana'dan İbn-i Kemal'e, Gazi Osman Paşa'dan Zileli Talibi'ye kadar birçok önemli şair ve alimi ağırlamış, Türk kültürüne katkı sağlamıştır.
Ayrıca, Tokat el sanatları konusunda da öne çıkar. Bakırcılık, yazmacılık, ahşap oymacılığı ve kuyumculuk gibi alanlarda ustalaşmış sanatçılar, bu topraklarda yetişmiştir. Özellikle Tokat'ın seramik sanatı, Türkiye'nin önemli seramik üretim merkezleri arasında yer almaktadır.
TOKAT'IN ESKİ ADLARI
Tarihi süreç içinde Tokat'ın adı farklı dönemlerde ve kültürlerde değişik isimlerle anılmıştır. Bu isimler, bölgenin zengin tarihsel ve kültürel geçmişini yansıtmaktadır. Tokat'a verilen bilinen eski adlar şunlardır:
Comana Pontika: Antik dönemdeki adı, bölgedeki kutsal bir tapınağa ev sahipliği yapan Comana şehrinden gelmektedir.
Komana: Comana Pontika'nın diğer bir adıdır ve Hellenistik dönemin önemli bir kült merkezi olarak bilinir.
Evdoksia: Roma döneminde Tokat'a verilen isimlerden biridir ve Bizans döneminde de kullanıldığına dair kaynaklar bulunmaktadır.
Dokia: Evdoksia isminin bir varyasyonu olan Dokia, Roma ve Bizans dönemlerinde bölgenin adlarından biriydi.
Sobaru: Tokat'ın farklı bir dönemdeki isimlerinden biri olan Sobaru'nun kökeni ve kullanıldığı dönem hakkında kesin bilgilere ulaşılamamıştır.
Darün-Nasr: Arapça kökenli olan bu isim, Tokat'ın tarihindeki zaferleri ve önemini yansıtmaktadır.
Tokat, bu farklı isimlerle anılan tarihi geçmişiyle ve kültürel zenginliğiyle unutulmaz bir şehir olarak Anadolu'nun kalbinde parlamaya devam etmektedir.