Bu aktiviteye 6 yıl önce basit bir hobi olarak başlamıştır. Bugün, Karadeniz bölgesinde bu geleneksel şapkaları üreten nadir, belki de tek zanaatkar olarak öne çıkmaktadır.
Kalpaklar, Türkiye, Kafkasya, İran, Rusya ve Orta Asya gibi birçok Türk topluluğunda tarihsel olarak yaygın olan baş örtüleridir. Bir zamanlar, bu kalın ve sıcak şapkalar özellikle kış aylarında yaygın bir şekilde giyilirdi.
2010 yılında Samsun'a yakın Ladik şehrindeki belediye memurluğundan emekli olduktan sonra, Kenan Başusta eşi olan terziye yardım etmeye başladı. O zamanlar geleneksel kalpak yapımına ilgi duymaya başladı.
Başusta başlangıçta bu şapkaları sadece tutku ile üretiyordu. Ancak artan talep karşısında, onları satmaya karar verdi. Bugün, Başusta'nın kalpakları özellikle soğuk mevsimlerde sıcak tutma özellikleri nedeniyle oldukça rağbet görmektedir. Ayrıca, bölge dışından gelen ziyaretçiler arasında da popülerdir ve sıklıkla hediye olarak satın alınmaktadır.
Kenan Başusta'ya göre, şu anda Karadeniz bölgesinde tek kalpakçı (kalpak üreten zanaatkar) durumundadır. Bu geleneksel zanaatın kaybolma tehlikesi olduğunu açıklıyor ve bu el sanatını korumanın önemini vurguluyor.
Geleneksel Kalpak Yapımı
Bir kalpak üretimi, uzmanlık gerektiren uzun ve titiz bir süreçtir. İlk olarak, koyun yünü özenle seçilir ve yıkanır. Daha sonra, kaliteli iplikler elde etmek için kart edilir ve iplik haline getirilir.
Kalpak, daha sonra geleneksel bir tezgah üzerinde elle dokunur. Şapka, yuvarlak biçimi ve kıvrımlı kenarları gibi ayırt edici özellikleri ile şekil almaya başlar.
Dokuma işlemi tamamlandıktan sonra, kalpak, sağlamlık ve dayanıklılık kazandırmak için preslenir ve güçlendirilir. Bu keçeleme süreci, malzemenin kalınlaşmasına ve yalıtım özelliklerinin artmasına da olanak tanır.
Sonunda, kalpak geleneksel şekillendirme ve süsleme işlemlerine tabi tutulur. Desenler ve süslemeler eklenerek, köken bölgesinin kültürel kimliğini yansıtır.
Geleneksel Bir Zanaatın Korunması
Modernleşme ve moda değişimlerine rağmen, kalpakların el yapımı üretimi, Kenan Başusta gibi tutkulu zanaatkarlar sayesinde devam etmektedir.
Ancak, bu babadan kalma zanaat yok olma tehdidi altındadır, çünkü gençler bu zahmetli zanaat konusunda eğitim almıyor. Bu nedenle, Başusta'nın yaptığı iş, bu Türk geleneğinin korunması açısından özel bir önem taşımaktadır.
Uzmanlığını paylaşarak ve bu sembolik şapkaları üreterek, Kenan Başusta bu kültürel mirası gelecek nesillere aktarmaya katkıda bulunmaktadır. Onun bağlılığı, Türk topluluklarının ayrılmaz bir parçası olan bu yüzyıllık geleneği yaşatmaya devam etmektedir.
