Kitap okuma alışkanlığı, bireylerin bilişsel, duygusal ve akademik gelişiminde önemli bir role sahiptir. Bilişsel açıdan, okuma becerisi gelişmiş bireyler metindeki cümleler arası ilişkileri daha iyi kavrayabilir, üst bilişsel beceriler kazanarak okul derslerinde daha başarılı olabilirler. Ayrıca kitap okuma, eleştirel düşünme becerilerini de geliştirmektedir.
Duygusal açıdan ise kitap okuma alışkanlığı, bireylerin sosyal hayat için gerekli iletişim becerilerini kazanmalarını, kişilik özelliklerinin farkına varmalarını ve sosyal hayatta karşılaştıkları duygusal durumları yönetebilme yetisi kazanmalarını sağlar. Kitap okuma, bireyin bakış açısını genişleterek hoşgörülü ve yansız bir bakış açısı kazanmasına da yardımcı olur.
Kitap okuma alışkanlığının akademik başarıya da önemli katkıları vardır. Etkili ve akıcı okumanın okuduğunu anlama becerisini geliştirdiği bilinmektedir. Okuduğunu anlama becerisi ise öğrencilerin okul derslerindeki başarılarında kritik rol oynar. Ayrıca okuma becerisinin gelişmesi, yazma, dinleme ve konuşma becerilerinin de gelişmesine zemin hazırlar.
Kitap okuma alışkanlığının bireysel ve akademik katkılarının yanı sıra toplumsal katkıları da vardır. Değişen üretim araçlarına ayak uydurabilmek, yenilikleri takip edebilmek ve kendini geliştirebilmek için kitap okuma alışkanlığı önemlidir. Bu nedenle kitap okuma alışkanlığı, bireyin yanı sıra toplumun da gelişimi ve ilerlemesi için kritik öneme sahiptir.
Kitap Okuma Alışkanlığı Kazanımında Aile, Çevre ve Okulun Rolü
Kitap okuma alışkanlığının kazanılmasında ailenin, çevrenin ve okulun rolü büyüktür. Aile ortamında düzenli olarak yapılan okuma saatleri, ailelerin okuma modelliği çocukların okumaya karşı olumlu tutum geliştirmelerini sağlar. Okulda ise okuma saatlerinin düzenlenmesi, sınıf kütüphanelerinin oluşturulması, öğretmenlerin öğrencilerin ilgi ve seviyelerine uygun kitaplarla sınıfa gelmeleri, kütüphane ziyaretleri, kitap fuarlarına katılım gibi etkinlikler kitap okuma alışkanlığının geliştirilmesinde önemli rol oynar.
Kitap Okuma Alışkanlığı Kazandırmaya Yönelik Yöntem, Teknik ve Modeller
Kitap okuma alışkanlığını geliştirmek için sınıf içi ve sınıf dışı pek çok yöntem, teknik ve model kullanılabilir:
Sınıf İçi Yöntemler
Bireysel Okuma Teknikleri:
- Sürdürülen Sessiz Okuma: Öğrencilerin belirli bir süre boyunca sessizce kitap okumalarıdır. Bu teknik, öğrencilerin dikkatlerini kitaba odaklamaları ve okumaya karşı olumlu tutum geliştirmeleri açısından etkilidir.
- Bağımsız Okuma: Öğrencilerin kendi seçtikleri kitapları okumalarıdır. Bu teknik, öğrencilerin okuma motivasyonlarını artırır ve okuma alışkanlığı kazanmalarına yardımcı olur.
- Rehberli Geniş Kapsamlı Okuma Programı: Öğretmenlerin öğrencileri uygun kitapları seçmeleri, okumalarını takip etmeleri ve onlara rehberlik etmeleri şeklinde gerçekleşir. Bu program, öğrencilerin okuma becerilerini geliştirmelerini ve kitap okuma alışkanlığı kazanmalarını sağlar.
Grup Halinde Okuma Teknikleri:
- Etkileşimli ve Paylaşımlı Okuma: Öğrencilerin bir metni birlikte okumaları ve okuduklarıyla ilgili düşüncelerini paylaşmaları şeklinde gerçekleşir. Bu teknik, öğrencilerin okuduklarını daha iyi anlamalarına ve tartışmalarına yardımcı olur.
- Sesli Okuma: Öğretmenin veya öğrencilerin sınıf önünde yüksek sesle kitap okumasıdır. Bu teknik, öğrencilerin dinleme becerilerini geliştirir ve onları okumaya teşvik eder.
- Akvaryum Tekniği: Öğrencilerin bir grubun içinde sessizce kitap okumaları ve ardından okuduklarıyla ilgili düşüncelerini paylaşmalarıdır. Bu teknik, öğrencilerin okuma motivasyonlarını artırır.
- Sokrates Yöntemi: Öğretmenin öğrencilere soru sorarak onları düşünmeye sevk ettiği bir tekniktir. Bu yöntem, öğrencilerin okuduklarını daha iyi anlamalarına ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur.
- Edebiyat Çemberleri: Öğrencilerin bir metin üzerinde birlikte tartışarak fikir alışverişinde bulundukları bir tekniktir. Bu yöntem, öğrencilerin okuduklarını analiz etme ve yorumlama becerilerini geliştirir.
Sınıf Dışı Yöntemler
- Resimlerle Ömür Boyu Hikaye: Öğrencilerin başlangıçta resimleri inceleyerek hikaye oluşturmaları, ardından kitabı okuyup hikayeyi tamamlamaları şeklinde gerçekleşir. Bu teknik, öğrencilerin okuma motivasyonlarını artırır.
- Hızlı Başlangıç Okuma:Öğrencilerin kitabın ilk birkaç cümlesi ya da paragrafını okuyarak kitabın konusu, kahramanları ve olay örgüsü hakkında tahminlerde bulunmaları şeklinde uygulanır.
- Kendi Kendine Okuma: Öğrencilerin evde veya kütüphanede kendi seçtikleri kitapları okumalarıdır. Bu teknik, öğrencilerin okuma motivasyonlarını ve bağımsız öğrenme becerilerini geliştirmede etkilidir.
- Seyahat Acentesi: Öğrencilerin okuduklarıkitaplardaki karakterlerin yerinde düşünüp karar vermesi şeklinde gerçekleşir. Bu teknik, öğrencilerin empatik becerilerini ve yaratıcı düşünme yeteneklerini geliştirir.
- Seni İşe Aldık: Öğrencilerin okuduklarıkitaptaki karakterlerden birini işe alacakmış gibi görüşme yapmaları şeklinde uygulanır. Bu yöntem, öğrencilerin karakterleri daha iyi anlamalarına yardımcı olur.
- Farklı Düşünme: Öğrencilerin okuduklarıkitaptaki olaylara farklı bakış açılarından yaklaşmaları tekniğidir. Bu yöntem, öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirir.
- Kahramanın Kişiliği Nedir? Öğrencilerin okuduklarıkitaplardaki karakterlerin kişilik özelliklerini analiz etmeleri şeklinde uygulanır. Bu teknik, öğrencilerin karakterleri daha iyi anlamalarına yardımcı olur.
- Seni Yakaladım! Öğrencilerin okuduklarıkitaplardaki karakterlerin davranışlarına yönelik tahminlerde bulunmaları ve bunları kitaptaki bilgilerle karşılaştırmaları şeklinde gerçekleşir. Bu yöntem, öğrencilerin okuduklarını daha iyi anlamalarına katkı sağlar.
- Hikaye Topu: Öğrencilerin okuduklarıkitaplardan bir olayı canlandırmaları ve bunu sınıftaki diğer öğrencilere aktarmaları şeklinde uygulanır. Bu teknik, öğrencilerin yaratıcılıklarını ve sunum becerilerini geliştirir.