Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Yılmaz’ın yürütücülüğünü üstlendiği bu projede, mevcut kanser ilaçları, hedefli tedaviye dönüştürülerek doğrudan kanser hücrelerine yönlendirilecek. Proje, Bilim ve Teknolojide Avrupa İşbirliği Kuruluşu (COST) ve TÜBİTAK tarafından kabul edilerek, kanser tedavisindeki yan etkilerin azaltılmasına yönelik önemli bir adım olarak kabul edildi.
Hedefli Tedavi Yöntemi ile Kanser Hücresine Yönelik Akıllı İlaç
Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar, genellikle pek çok yan etkiyi beraberinde getiriyor. İshal, saç dökülmesi, iştahsızlık gibi yan etkiler, hastaların tedavi sürecinde zorluklar yaşamasına neden olabiliyor. Prof. Dr. Mustafa Yılmaz, bu projede, kanser tedavisinde kullanılan ilaçların yan etkilerini azaltmayı hedeflediklerini belirterek, özellikle mevcut ilaçları hedefli hale getirerek doğrudan kanser hücresine yönlendireceklerini ifade etti. Yılmaz, "Bizim projemizin en önemli özelliği, mevcut ilaçların hedefli bir şekilde kanser hücrelerini hedef almasıdır. Bu sayede tedavi süreci daha etkili ve yan etkiler minimuma indirilecektir" dedi.
Prof. Dr. Yılmaz, yaklaşık 25 yıldır nano teknolojisi üzerine çalışmalar yürüttüklerini belirterek, bu projede nano sepet adı verilen küçük moleküler yapıları kullandıklarını ve bu yapıları biyo uyumlu polimerler ile birleştirerek ilaçları hedefli hale getirdiklerini ifade etti. Hedefli ilaçlar, doğrudan kanser hücrelerini hedef alırken, kanser hücrelerinin üzerinde bulunan reseptörlere takılarak, ilaç hücre içerisine girecek ve kanser hücrelerinin ölümüne sebep olacaktır.
Yeni Yöntemle Kanser Hücresinin Ölümü Hedeflenecek
Bu akıllı ilaç projesi, kanser tedavisinde önemli bir yenilik sunuyor. Kanser hücrelerinin yüzeyinde bulunan spesifik reseptörlere bağlanan ilaçlar, kanser hücresine girerek, içeride yavaş bir salınım yaparak hücrenin ölümüne neden olacak. Prof. Dr. Yılmaz, bu tedaviye "akıllı ilaç" denmesinin sebebinin de bu hedefli yaklaşım olduğuna dikkat çekti. "Akıllı ilaçlar, kanser hücresine özel olarak tasarlanmış ilaçlardır. Bu ilaçlar, doğrudan hedef hücreye yönlendirilir ve bu sayede sağlıklı hücreler zarar görmeden tedavi gerçekleşir. Dolayısıyla tedavi süreci çok daha verimli ve yan etkilerden arındırılmış olur" şeklinde konuştu.
Floresans Özelliği ile Tedavi Süreci İzlenebilir Hale Gelecek
Projede kullanılan ilaçlar, floresans özellik taşıyan materyallerle zenginleştirilecek. Bu floresans özellik, ilacın hangi hücrede ve hangi bölgede odaklandığını tespit etmeyi mümkün kılacak. Prof. Dr. Yılmaz, "Hazırlayacağımız materyaller floresans ışığı yayacak. Bu, ilacın adeta bir GPS gibi hareket etmesini sağlayacak ve molekülün hangi hücrede, hangi bölgede yoğunlaştığını izlememize olanak verecek. Konfokal mikroskop kullanarak bu ışığı tespit edebilir, tedavi edilen hücrelerin ölümünü gözlemleyebiliriz" dedi. Bu sayede, kanser tedavisi sürecindeki her adım daha hassas bir şekilde takip edilecek ve tedavi sürecinin etkinliği izlenebilir hale gelecek.
Biyolojik Testler ve Klinik Uygulamalar
Proje, Selçuk Üniversitesi bünyesinde multidisipliner bir yaklaşımla yürütülecek. Nanomoleküllerin üretimi ve ilaç yükleme işlemleri, Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü'nde gerçekleştirilecek. Bu materyaller hazırlandıktan sonra, Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde, Prof. Dr. Bahadır Öztürk ve ekibi tarafından biyolojik aktivite ve biyolojik testler yapılacak. Yılmaz, bu testlerle ilacın etkinliği ve güvenliği konusunda daha fazla bilgi elde edileceğini belirterek, bu çalışmaların klinik aşamaya taşınması için önemli bir temel oluşturacağını vurguladı.
Kanser Tedavisinde Yeni Bir Dönem Başlatılabilir
Prof. Dr. Mustafa Yılmaz ve ekibinin yürüttüğü bu proje, kanser tedavisindeki geleneksel yöntemlere önemli bir yenilik getiriyor. Yeni geliştirilen hedefli ilaçlar, sadece kanser hücrelerini etkileyerek sağlıklı dokuların zarar görmesini engelleyecek ve böylelikle tedavi sürecindeki yan etkilerin büyük ölçüde önüne geçilecek. Ayrıca, floresans izleme özelliği sayesinde tedavi süreci çok daha şeffaf hale gelecek, her aşama takip edilebilecek ve tedavinin etkinliği anlık olarak gözlemlenebilecek.
Selçuk Üniversitesi’ndeki bu projeyle, kanser tedavisinde önemli bir adım atılması ve tedavi süreçlerinin daha güvenli ve etkili hale gelmesi bekleniyor. Prof. Dr. Yılmaz ve ekibinin geliştirdiği bu "akıllı ilaç" tedavisi, kanser tedavisinde devrim niteliğinde bir yenilik sunmayı hedefliyor.