121 kilometre/saat hız sınırı olan bir kara yolunda, hız sabitleyici kullanarak 123 kilometre/saat hızla ilerlediği tespit edilen Sabahattin Şen'e kesilen 1506 TL’lik idari para cezası, yargı süreci sonunda geri alındı. Mahkeme, radar sistemlerinde hata payının olabileceğini ve bu durumun hız ölçümlerinde belirsizlik yaratabileceğini belirterek, cezanın hukuka aykırı olduğuna karar verdi.
Olayın Gelişimi:
Sabahattin Şen, 2024 yılının Temmuz ayında, Konya'dan İzmir'e dönerken Afyonkarahisar-Çay kara yolunda seyir halindeydi. Yolda hız sınırı, %10 toleransla 121 kilometre/saat olarak belirlenmişti. Şen’in kullandığı aracın, radar ile yapılan ölçümde 123 kilometre/saat hızla ilerlediği tespit edildi. Bu nedenle, Şen’e hız sınırını aştığı gerekçesiyle 1506 TL’lik idari para cezası kesildi.
Şen, hız sabitleyici kullanarak belirlenen hız sınırına uygun şekilde seyahat ettiğini belirterek, cezanın haksız olduğunu düşündü. Avukatı Mehmet Harun Elçi aracılığıyla, 14 Ağustos’ta Çay Sulh Ceza Hakimliği’ne başvuruda bulunarak, hız ölçüm cihazlarındaki olası hata payına dikkat çekti. Bu başvuru sonucunda, mahkeme tarafından verilen karar, hız aşımına ilişkin yapılan cezai işlemle ilgili önemli bir emsal teşkil etti.
Mahkemenin Kararına Dayanak Olan Gerekçeler:
Çay Sulh Ceza Hakimliği, şüpheli hız aşımının, radar ve lazer tabanlı hız ölçüm cihazlarının doğal hata payı ile ilgili olabileceğini belirtti. Karara göre, bu tür cihazların ölçüm yaparken 1-2 kilometre/saatlik hata payı barındırabileceği ve çevresel faktörlerin radar sistemlerinin doğruluğunu etkileyebileceği ifade edildi. Karayolları Genel Müdürlüğü Trafik Güvenliği Dairesi Başkanlığı'nın yayımladığı “Karayollarında Hız” adlı kitabında da, radar sistemlerinin ölçüm hatalarının %1-2 arasında değişebileceği vurgulanıyor.
Mahkeme, Yargıtay 19. Ceza Dairesi’nin bir kararına atıfta bulunarak, hız ihlali durumunda 1-2 kilometreye kadar olan hataların, hâkimin takdirine bırakılabileceğini belirtti. Bu sebeple, Şen’e kesilen cezanın, radar sistemlerinin doğal hata payı dikkate alındığında hukuka aykırı olduğuna karar verildi ve ceza iptal edildi.
Avukatın Açıklamaları ve Emsal Niteliğindeki Karar:
Şen’in avukatı Mehmet Harun Elçi, mahkemenin kararını önemli bir emsal olarak değerlendirdi. Elçi, radar ve lazer tabanlı hız ölçüm sistemlerinin zaman zaman hatalı sonuçlar verebileceğini ve bu tür cihazlarda 1-2 kilometre/saatlik hata payının bulunabileceğini belirtti. Elçi, müvekkilinin hız sınırını %10’luk tolerans dahilinde, yani 121 kilometre/saatin üzerinde ancak 123 kilometre/saatle geçmediğini vurguladı. Ancak, buna rağmen 2 kilometre hız aşımı nedeniyle ceza kesildiğini ifade eden Elçi, bu durumun yanlış olduğunu ve mahkeme tarafından kabul edildiğini belirtti.
Elçi ayrıca, yasal süre içerisinde benzer durumdaki diğer vatandaşların da itirazda bulunabileceğini ifade etti. Hız sınırlarını aşmadığını düşünen sürücüler için 15 günlük yasal süre içerisinde yetkili Suç Ceza Mahkemeleri’ne başvurularak, benzer cezalarla karşılaşıldığında hukuki yollara başvurulabileceğini söyledi.
Radar Sistemlerinin Hata Payı ve Yasal Zemin:
Radar sistemlerinde yer alan hata payı, sadece hız tespiti değil, aynı zamanda trafik cezaları konusunda da büyük önem taşıyor. Türkiye’de radar ve lazer tabanlı ölçüm cihazlarının kullanımı yaygınlaşmış olsa da, bu cihazların çevresel faktörlerden etkilenebileceği ve sonuçların %1-2’lik bir hata payı ile değişebileceği bilimsel kaynaklarla da kanıtlanmış bir durumdur. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün yayımladığı kaynaklarda da, bu tür cihazların hata payına dikkat edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
Yargıtay’ın kararları da, özellikle 1-2 kilometreye kadar olan hız aşımı durumlarında, hâkimin takdir hakkına sahip olduğunu ve cezanın uygulanabilirliği hakkında esneklik sağlanabileceğini ortaya koyuyor. Bu da, radarla tespit edilen küçük hız ihlallerinin, cezalandırılmadan önce dikkatle değerlendirilmesi gerektiğini gösteriyor.
Vatandaşlar İçin Uyarılar:
Bu karar, özellikle radar sistemleriyle hız denetimi yapılan yollarda sürücüler için önemli bir rehber niteliği taşıyor. Hız sınırları belirli bir tolerans içinde değerlendirilebileceği gibi, radar sistemlerinin hatalı ölçüm yapma olasılığı da göz önünde bulundurulmalı. Ayrıca, vatandaşlar, hız sınırını aşmadıklarını düşündüklerinde, ceza almamaları adına itiraz etme hakkına sahipler ve bu süreçte hukuki yardım alabilirler.
Esenyurt’ta yaşanan bu dava, trafik cezalarına karşı daha dikkatli bir yaklaşım sergilenmesini sağlarken, hız ölçüm cihazlarının doğruluğu konusunda da toplumsal bir farkındalık yaratmayı amaçlıyor.
