Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi (AÇASAM) Müdür Yardımcısı Dr. İsmail Sabah, “Hem Avustralyalılar hem de Türk tarafı, siper hatlarının altına onlarca tünel kazdı. Yaptığımız araştırmalarda, bu tünellerin birçoğunun günümüze kadar ulaştığını gözlemledik. Tünellerin kenarlarında mum veya gaz lambası koymak için açılmış oyuklar ve ceketlerini asmak için toprağa saplanmış demir kopçaları hala duruyor” dedi.
Dünyanın en kanlı savaşlarından biri olan Çanakkale Savaşları'nın üzerinden 109 yıl geçmiş olmasına rağmen, bu savaşların izleri Tarihi Alan’da korunuyor. Çanakkale Savaşları'nda kara ve deniz çatışmalarının yanı sıra yer altındaki lağım savaşları da önemli bir yer tutuyor. ÇOMÜ AÇASAM Müdür Yardımcısı Dr. İsmail Sabah, Gelibolu Yarımadası'nda birçok lağım tünelinin bozulmadan günümüze ulaştığını belirtti. Dr. Sabah, tünellerde askerlerin kıyafetlerini asmak için kullandığı demir kopçaların ilk günkü gibi durduğuna dikkat çekti.
‘YER ALTINDA SÜREN BİR SAVAŞ’
Dr. Sabah, Çanakkale Savaşları denildiğinde genellikle kara ve deniz çatışmalarının akla geldiğini ancak savaşın önemli bir yönünün yer altındaki çatışmalar olduğunu vurguladı. 25 Nisan 1915'te başlayan kara muharebeleri ve karşılıklı saldırılar sonucunda, siperlerin birbirine çok yakın hale geldiğini belirten Dr. Sabah, özellikle Bombasırtı mevkisindeki mevzilerin mesafenin azlığı nedeniyle yeni bir strateji arayışına girdiğini ifade etti. Türk askeri, bu nedenle lağım tünelleri açarak karşı siperlere ulaşmayı hedeflemişti.
‘QUINN'S POST MEVZİLERİNDE KANLI ÇATIŞMALAR’
Dr. Sabah, 5’inci Tümen’in Bombasırtı mevzilerinde bulunan Quinn's Post mevzilerine yönelik lağım tünellerinin açıldığını ve 28-29 Mayıs gecesi bu tünellerin patlatıldığını anlattı. Patlatma sonrası, Türk askerleri hemen taarruza geçerek Anzak mevzilerine saldırdı. Quinn's Post mevzileri Anzaklar için stratejik öneme sahipti ve burada yoğun, kanlı çatışmalar yaşandı. Uzun süren karşılıklı boğuşmalardan sonra, Anzaklar bu mevzileri geri almayı başardı.
‘YER ALTINDAKİ SAVAŞ SAHNESİ’
Dr. Sabah, Çanakkale Kara Savaşları’nda lağım tünellerinin savaşın seyrini etkilediğini belirterek, yerin altının da savaş sahnesinin bir parçası haline geldiğini ifade etti. İlerleyen dönemlerde, yer altı tehditlerine karşı çeşitli önlemler alındığını ve tünellerin dinlenme alanları olarak kullanıldığını söyledi. Dr. Sabah, Mehmet Akif Ersoy’un ‘Çanakkale Şehitleri’ şiirinde bu durumu “Yerin altında cehennem gibi binlerce lağım, atılan her lağımı yüzlerce yaktığı adam” şeklinde çok iyi tasvir ettiğini vurguladı.
‘109 YIL SONRA HÂLÂ MUHAREBENİN İZLERİ’
Dr. Sabah, hem Avustralyalılar hem de Türk tarafının lağım tünelleri kazdığını ve bu tünellerin izlerinin 109 yıl geçmesine rağmen hâlâ görülebildiğini belirtti. ÇOMÜ AÇASAM Müdür Yardımcısı, bu tünellerin günümüze kadar korunduğunu ve içindeki detayların savaş dönemini yansıttığını ifade etti.
