Bakan Tunç, hem hak ve özgürlüklerin daha güçlü bir şekilde korunmasını sağlamak hem de ceza sisteminin caydırıcılığını artırmak amacıyla gerçekleştirilen yenilikleri detaylı bir şekilde aktardı.
Yeni Hak Arama Yolları ve İdari Şikayet Mekanizmaları
Bakan Tunç, vatandaşların hak arama yollarını daha etkin hale getirmek için önemli adımlar atıldığını belirtti. Bu kapsamda, Kamu Denetçiliği Kurumu’nun kurularak idarenin işleyişine dair vatandaşların şikayetlerinin incelendiği etkin bir mekanizma oluşturulduğunu söyledi. Ayrıca, Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru imkanının getirilmesiyle, insan hakları ihlallerine karşı etkin bir başvuru yolu sunulduğunu ifade etti. Tunç, devletin çalışanlarının sendikal haklarını güçlendirme noktasında da önemli bir adım atıldığını ve memurlara toplu sözleşme hakkı tanındığını vurguladı.
Yargı Teşkilatının İş Yükü ve Başarıları
Bakan Tunç, Türkiye’nin yargı teşkilatının mevcut iş yükü hakkında da bilgi verdi. 11 milyon 845 bin derdest dosyanın bulunduğunu belirten Tunç, 6 milyon 113 bin dosyanın Cumhuriyet başsavcılıklarında, 3 milyon 884 bin dosyanın ise ilk derece mahkemelerinde bulunduğunu aktardı. Bunun yanı sıra, istinaf mahkemelerinde 1 milyon 333 bin dosya ve temyiz mahkemelerinde ise 513 bin dosya bulunduğunu ifade etti. Bakan Tunç, tüm bu zorlu koşullara rağmen, yargı teşkilatının yıl içinde 12 milyon 113 bin dosyada karar verdiğini belirterek, yargıdaki verimliliğin artmasına yönelik çalışmalara da devam edileceğini söyledi.
e-Tebligat Sistemi ve Çevre Dostu Uygulamalar
Bakan Tunç, 2019 yılından itibaren zorunlu hale getirilen e-Tebligat sisteminin büyük bir başarıya imza attığını belirtti. Bugüne kadar toplamda 247 milyon 589 bin 460 e-Tebligat gönderimi yapıldığını ve bununla birlikte 13 milyar 424 milyon TL’lik tasarruf sağlandığını ifade etti. Bu sistemle 147 bin 316 ağacın kesilmekten kurtarıldığı, 8 bin 666 ton kağıt tasarrufu sağlandığı kaydedildi. 2024 yılı itibarıyla yapılan e-Tebligat sayısının ise 59 milyon 559 bin 380’e ulaştığını belirten Tunç, dijitalleşmenin yargı alanındaki etkinliğini arttırma noktasında büyük bir yol kat ettiklerini söyledi.
Ceza Sistemi ve Caydırıcılık
Adalet Bakanı, ceza sistemine yönelik yapılan düzenlemelere de değindi. Ceza sisteminin caydırıcılığını güçlendirmek adına bazı suçların cezalarında önemli artışlar yapıldığını belirtti. Kasten öldürme suçunun cezası 24 yıldan 30 yıla kadar ağır hapis cezası iken, şimdi müebbet hapis cezası olarak düzenlendi. Kasten yaralama suçunun cezası da 1 aydan 1 yıla kadar hapis cezasından, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına çıkarıldı. İşkence suçunun cezası ise 8 yıl hapisken, artık 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiş durumda. Ayrıca, eziyet suçu ilk kez müstakil bir suç olarak düzenlenerek 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası öngörüldü. Cinsel saldırı suçunun cezası ise 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasından 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına yükseltildi. Bu suçun nitelikli halleri içinse cezanın 12 yıldan az olmaması sağlandı. Ayrıca, uyuşturucu madde imal ve ithali suçunun cezası 10 yıldan 20 yıla kadar hapis cezasından 20 yıldan 30 yıla kadar hapis cezasına çıkarıldı.
Kadına karşı işlenen şiddet suçları için de ağır cezalar getirildi. Eşe karşı işlenen suçlar, ağırlaştırıcı nedenler arasında yer alırken, kadına karşı şiddet suçları ile ilgili yapılan değişikliklerle, boşanılan eşe karşı işlenen suçlar nitelikli suçlar arasına alındı. Ayrıca, kadınlara yönelik şiddet suçlarının arttırılmasına ve kadınların korunmasına yönelik ek önlemler alındı. Israrlı takip fiilleri ise müstakil bir suç olarak kabul edilip, yasal düzenlemelere eklendi.
Arabuluculuk Uygulamalarının Yaygınlaştırılması
Bakan Tunç, Türkiye’de arabuluculuk sistemine yönelik yapılan düzenlemelere de değindi. 2013 yılından itibaren ihtiyari arabuluculuk kapsamında 2 milyon 496 bin 111 dosyanın çözüme kavuşturulduğunu ifade eden Tunç, ülke genelinde arabulucu sayısının ise 45 bin 126’ya yükseldiğini söyledi. Ayrıca, 1 Eylül 2023 tarihinden itibaren icra, ortaklığın giderilmesi, kat mülkiyeti, komşuluk hukuku ve tarımsal üretim sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların dava şartı olarak arabuluculuk kapsamına alındığını belirtti. Bu uygulamanın, davaların çözülmesinde daha hızlı ve etkili bir yol sunduğunu vurguladı.
Yeni Anayasa İhtiyacı
Bakan Tunç, Türkiye’nin mevcut Anayasasının, ülkenin gelişmişlik düzeyine ve dinamik toplum yapısına dar geldiğini ifade etti. Bu sebeple daha kapsayıcı ve sivil bir Anayasa’ya ihtiyaç duyulduğunu belirterek, “Ülkemizin gelişmişlik düzeyine, genç ve dinamik toplum yapımıza dar gelen mevcut Anayasa yerine, milletimizin üzerinde mutabakata vardığı, daha kapsayıcı ve kucaklayıcı bir Anayasa’ya ihtiyacımız var” dedi.
2025 Yılı Bütçesi ve Yatırımlar
Sunumunun sonunda Adalet Bakanı Tunç, 2025 yılı için Adalet Bakanlığına tahsis edilen toplam bütçe miktarını da açıkladı. 2025 yılı bütçesi için 280 milyar 275 milyon 802 bin TL öngörüldüğünü belirten Tunç, bu bütçenin adalet sisteminin daha verimli ve etkin çalışabilmesi için kullanılacağını söyledi. Bakan Tunç, bu bütçe ile birlikte yargıdaki iş yükünün hafifletilmesi ve hukukun üstünlüğü ilkelerinin daha iyi korunması için önemli yatırımlar yapılacağını ifade etti.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, yargı reformu ve ceza sistemine yönelik yaptığı açıklamalarda, hak ve özgürlüklerin korunmasını güçlendirirken, aynı zamanda suçların cezalandırılmasında caydırıcılığı artırmaya yönelik önemli adımlar attıklarını vurguladı. Yeni düzenlemeler ve yapılan yatırımlarla, Türkiye’nin hukuk sisteminin daha güçlü ve etkili hale gelmesi hedefleniyor.
